o liczbach i ludziach

Dawno mi się to nie zdarzyło: przeczytałam tę powieść na jednym oddechu, odkładałam ją, zirytowana na bohaterów i ich decyzje, a po chwili znowu wracałam, zaciekawiona, co będzie dalej. Nie pamiętam, która książka podobała mi się aż tak. I nie podejmuję się oceny, na ile „Samotność liczb pierwszych” jest dziełem ambitnym. Sprawia przyjemność czytelniczą – i to wystarczy – chociaż przyjemność to perwersyjna, bo wizja świata według Giordana jest bezwzględnie przygnębiająca.

Dwoje bohaterów: Alice i Mattia. Śledzimy ich biografie równolegle, od dzieciństwa, po około trzydziesty rok życia. Równoległe są też ich losy. Alice odnosi w dzieciństwie wypadek podczas znienawidzonego kursu narciarskiego. Od tej pory jest kaleką. Mattia jest niewiele starszy od Alice, kiedy zostawia swoją niedorozwiniętą siostrę w parku i idzie na urodziny do kolegi. Od tej pory nieustannie obwinia się o jej śmierć. Oboje wyobcowani, z trudem dopasowujący się do wymogów i społecznych norm, regularnie karzący siebie za popełniane błędy ciągotami do autodestrukcji: on – samookaleczeniem, ona – anoreksją. Zmienna intensywność ich związku z pogranicza przyjaźni i miłości przynosi im kolejne rozczarowania. Nie umieją wykonać gestów, o których marzą, ani wypowiedzieć słów, które przychodzą im do głowy. Wbrew własnej woli – mijają się.

Intensywność tej opowieści, wciągającej od pierwszych stron historią dramatów dziecięcych (Alice nienawidzi nart, Mattia wstydzi się swojej siostry), które po chwili zmienią się w dorosłe dramaty małych ludzi, sprawiła, że pierwszą połowę przeczytałam niemal bez przerwy. Przygnębiające i realistyczne są obrazy okrucieństwa dzieci i nastolatków. Potem historia traci tempo. Kolejne obrazy z życia Alice i Matti – tytułowych „liczb pierwszych”, czyli podzielnych tylko przez jeden i przez siebie – czasem sprawiają wrażenie jakby miały potwierdzać teorię o skazaniu bohaterów na samotność. Nadal jednak uważam tę powieść za udaną.

Paolo Giordano, „Samotność liczb pierwszych”, Wydawnictwo WAB, 2010.