„Wyznaję”

Ponad siedemset stron, a po przeczytaniu ostatniej żałowałam, że to już koniec! Pewnie nie uda mi się przeczytać powieści Cabrégo jeszcze raz, ale szczerze zazdroszczę wszystkim, którzy przyjemność lektury „Wyznaję” mają przed sobą.

Cabrému udało się pogodzić w „Wyznaję” klika powieściowych zalet – i tu może kryje się sekret jego popularności. Mamy zatem niebagatelną długość, która jednych odstraszy, ale skusi wielbicieli tych książek, z którymi nie można rozstać się zbyt szybko, pozwalając na zaprzyjaźnienie się z bohaterami. Do tego dodajmy trochę eksperymentów formalnych, na tyle mało, żeby powieść nie budziła wyłącznie entuzjazmu krytyków literackich, ale też na tyle działających w lekturze, żebym czuła, że kolejny wieczór poświęcam nie na jakieś tam babskie powieścidło, a na książkę „z ambicjami”: mamy zatem kilka różnych (różnych? nie, nie zdradzę!) wątków, narrację zmienianą niekonwencjonalnie w obrębie jednego zdania, kilka planów czasowych i świetną konstrukcję, która spaja wszystkie te elementy. Do tego całość jest napisana lekko i potoczyście, więc czyta się ją jednym tchem. Słowem: sama przyjemność.

Pisać, o czym jest „Wyznaję” jest już bardziej karkołomne. Główną osią zdarzeń jest historia skrzypiec, które Adrian, główny bohater, dziedziczy po swoim ojcu. Adriana poznajemy jako kilkuletniego, już wtedy dość niezwykłego brzdąca, który styka się wówczas po raz pierwszy z rodzinną tajemnicą. Z czasem sam będzie musiał ją rozwikłać… „Wyznaję” nie jest jednak poświęcone wyłącznie Adrianowi: to montaż kilku opowieści, rozgrywających się w kilku epokach i miejscach, od Bliskiego Wschodu, przez wydarzenia związane z Wielką Inkwizycją, po przedwojenny Rzym i powojenną Barcelonę epoki generała Franco. W tych opowieściach powraca fascynujący autora (ale i samego Adriana) temat zła i wyborów etycznych. Cabré szczęśliwie unika teoretycznych rozważań filozoficznych z jednej, a mielizn uproszczeń metafizyki popkulturowej z drugiej strony (choć na pewno bliżej mu do popkultury niż do Arendt). Zestawia wydarzenia, przygląda się im, udowadnia naszą niemożność jednoznacznej oceny, nie moralizuje. Dobra, mądra i angażująca powieść. Polecałabym jako lekturę wakacyjną, ale istnieje ryzyko, że wakacje spędzicie z książką w dłoni :).

Jaume Cabré, „Wyznaję”, tłum. Anna Sawicka, Wydawnictwo Marginesy, 2013.

Ps. „Hauk!” oraz Czarny Orzeł i szeryf Carson rządzą! Uwielbiam ten wątek :)